سفری مجازی به مسجد کبود تبریز «فیروزه جهان اسلام»
تاریخ انتشار: ۲۱ فروردین ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۵۳۷۴۵۶
دریافت 19 MB
به گزارش خبرنگار مهر، در این روزها که به خاطر شیوع ویروس کرونا تمام اماکن گردشگری و تفریحی استان آذربایجان شرقی بسته شده است، سفری مجازی به مسجد کبود تبریز «فیروزه جهان اسلام» داریم.
این بنا با نامهای مختلف از جمله گوی مسجد (به ترکی همان مسجد کبود)، مسجد شاه جهان، عمارت و مسجد مظفریه معروف و مشهور بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
بنای مسجد کبود بر اثر زلزله سال ١١٩٣ هجری قمری دچار آسیب فراوان شده و گنبدهای آن فرو ریخته است.
اگرچه امروزه از این بنا جز سردر و چند پایه، چیزی باقی نمانده است، ولی این باقیمانده اندک نیز شاهدی بر شکوه و زیبایی این مسجد از قرن ۸۷۰ هجری قمری است.
این مسجد با کاشیهای معرق فیروزهای و لاجوردی، انواع خطوط عالی مانند ثلث، نستعلیق، نسخ و طرحهای بدیع هندسی و اسلیمی مورد توجه ارباب ذوق و هنر است.
مسجد کبود یا مسجد جهانشاه تبریز یکی از آثار ارزشمند معماری ایرانی به شمار میرود که به لحاظ شیوه معماری از سایر نمونههای معماری مسجد متمایز است.
قدمت این بنا به قرن نهم هجری قمری بازمیگردد و تنوع و ظرافت کاشیکاری و انواع خطوط و نقشهای به کار رفته در آن و نیز زیبایی و هماهنگی رنگها بویژه رنگ لاجوردی کاشیکاریهای معرق سبب شده است تا به فیروزه اسلام شهرت یابد.
مسجد کبود از آثار ابوالمظفر جهانشاه بن قرایوسف از سلسله ترکمانان قراقویونلو، مقتدرترین حکمران سلسله مذکور است که در سال ۸۷۰ هجری قمری به همت و نظارت جان بی گم خاتون، همسر وی و به نقلی صالحه دخترش ساخته شده است. این شاهکار معماری دوره اسلامی در خیابان امام خمینی، روبروی کوچه صدر، جنب پارک خاقانی شهر تبریز واقع است.
طبق اطلاعات مندرج در کتیبهی سر در ورودی این مسجد، تاریخ ساخت آن به سال ۸۷۰ هجری قمری برمیگردد. چنین به نظر میرسد که این تاریخ بیانگر زمان اتمام کاشیکاری سر در مسجد بوده و فرایند ساخت آن از چندین سال پیشتر شروع شده و در این تاریخ، احداث بنا خاتمه یافته است. همچنین به استناد کتیبهی مذکور، این بنا در دورە حکمرانی ابوالمظفر جهانشاه قراقویونلو عمارت یافته است.
زلزله سال ۱۱۵۸ شمسی (۱۷۸۰ میلادی) آسیب فراوانی به مسجد وارد کرد و در اثر آن گنبدهای مسجد فرو ریخت. مرمت و بازسازی مسجد به منظور حفاظت و تعمیر بخشهای باقیمانده شامل طاقها و پایهها از سال ۱۳۱۸ آغاز شد و در ۱۳۵۵ کارهای ساختمانی آن به اتمام رسید. بازسازی گنبد اصلی توسط مرحوم استاد رضا معماران انجام گرفته است و بازسازی کاشیکاری داخلی و خارجی هنوز ادامه دارد.
مسجد کبود از نمونههای منحصر به فرد معماری کهن ایرانی و تنها بنایی است که از دورە فرمانروایی قراقویونلوها در پایتخت آنها، یعنی تبریز، باقی مانده است. زیباییهای معماری این مسجد چنان جالب و جذاب است که پس از گذشت قرنها و نیز صدماتی که بر ساختار آن وارد آمده است، هر انسان صاحب ذوقی را متحیر و مبهوت میسازد.
بارزترین ویژگی مسجد کبود و شهرت وافر آن با معماری ویژه تلفیقی و اعجابانگیزش بیشتر به دلیل کاشیکاری معرق و تلفیق آجر و کاشی، اجرای نقوش پرکار و در حد اعجاز آن است که زینتبخش سطوح داخلی و خارجی بنا است.
از نظر ساختاری، مسجد کبود در مقایسه با دیگر مساجد مشهور ایرانی، فاقد میانسراست. برای درک این سخن برای نمونه، میتوان مسجد کبود را با مسجد گوهرشاد مشهد که هر دو در یک دوره ساخته شدهاند، مقایسه کرد.
راهکار انتخابی ِ معمار سازندۀ مسجد کبود، سازگاری مطلوبی با وضعیت اقلیمی شهر تبریز (اقلیم سرد کوهستانی) به وجود آورده است به نحوی که تمام بخشهای این مسجد میتوانستند در فصول مختلف سال، به ایفای نقش عملکردی خود بپردازند.
عمده مصالح به کار رفته در این بنا آجر است. البته سنگهای ساختمانی نادری نیز در آن به کار رفته است. از بقایای مسجد معلوم میشود که آجرها با گچ بندکشی شده است.
صحن مربع شکل، حوضی برای وضو، شبستانهای اطراف برای درس و همچنین پناهگاه مستمندان، مسجد را تشکیل میدادند. در قسمت جلوی صحن و رو به قبله، بنای اصلی مسجد به پا شده که محوطهای محصور، پوشیده و مربع شکل است. فاصله پایههای سقف ضربی آن، ١٢ متر است که روی چهار پایه یک محوطه مربع شکل قرار دارد.
در قسمت بالای بنا گنبدی قرار داشته که از آجر ساخته شده بود که البته تخریب شده و اثری از آن به جای نمانده است. تزئینهای دل انگیز و زیبای متنوع به داخل مسجد اختصاص دارد. طبق شواهد، کف مسجد با کاشیهای براق پوشیده شده بود.
شبستان بزرگ مسجد نیز محاط به رواقهای به هم پیوسته است و از سه سو با طاقنماهایی به رواقهای اطراف خود ارتباط دارد. این شبستان با سقفی ضربی پوشیده شده است که قطر دهانه آن ١٧ متر است.
در داخل شبستان کوچک مسجد نیز خصوصیت جالب گنبد این مسجد، ساخت آن روی چهارپایه مربعی است که این مربع خود به خود به تقارن و تجانس درون مسجد میانجامد لذا عظمت و زیبایی مسجد را که طی قرون مختلف به نامهای مختلف خوانده شده است، باید به لحاظ معماری خاص آن دانست.
سردابی قرار دارد که در آن جای دو قبر وجود دارد و چنین گفته میشود که این قبرها متعلق به جهانشاه و همسر وی است، زیرا طبق روایتهای تاریخی جنازه جهانشاه پس از کشته شدن به این مسجد منتقل و دفن شده است. البته این قبرها در حال حاضر خالی هستند.
کد خبر 4895778منبع: مهر
کلیدواژه: تبریز آثار تاریخی گردشگری ویروس کرونا ستاد مقابله با کرونا شیوع کرونا بوشهر شهرکرد گرگان فاصله گذاری اجتماعی نیمه شعبان بیرجند ایلام بارش باران استانداری قزوین روز طبیعت ماسک طبی کاشی کاری مسجد کبود هجری قمری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۵۳۷۴۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
امیرعبداللهیان تهران را به مقصد گامبیا ترک کرد
به گزارش خبرگزاری مهر، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در رأس هیاتی به منظور شرکت در پانزدهمین اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی در گامبیا تهران را به مقصد بانجول پایتخت این کشور ترک کرد.
در اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی که طی روزهای شنبه و یکشنبه ۱۵ و ۱۶ اردیبهشت ماه جاری با موضوع اصلی “ارتقای وحدت و همبستگی از طریق گفتگو پیرامون توسعه پایدار” برگزار میشود، مسائل و چالشهای مختلف جهان اسلام به ویژه موضوع فلسطین و وضعیت جاری در باریکه غزه مورد بحث و بررسی قرار میگیرد.
در این اجلاس در مجموع سه سند شامل پیش نویس قطعنامه فلسطین، پیش نویس بیانیه بانجول و پیش نویس سند نهایی نشست سران برای تصویب به ترتیب به نشست شورای وزیران امور خارجه و سپس اجلاس سران ارائه خواهد شد.
گفتنی است؛ امیرعبداللهیان ضمن حضور در این اجلاس، مواضع جمهوری اسلامی ایران را در قبال تحولات جهان اسلام و منطقهای و بین المللی تبیین خواهد کرد. همچنین وی در حاشیه این اجلاس با مقامات کشورهای اسلامی دیدار و گفتگو میکند.
کد خبر 6095667